تاریخ انتشار: ۱۰ خرداد ۱۳۸۶ • چاپ کنید    
مصاحبه سما شورایی با ترانه جوانبخت

« مشکلات بشر عمومی است»

با دریافت دو کتاب، یکی داستانی بلند در چهار فصل به‌نام «سراب» و دیگری دفتر شعری با عنوان «یادگار لحظه‌های سبز» از خانم «ترانه جوانبخت«، نویسنده و شاعر ایرانی مقیم کانادا، همکار ما «سما شورایی» در معرفی کارها، آثار عملی، فرهنگی و هنری‌ ایشان گفتگویی انجام داده است.


خانم جوانبخت، قبل از این که به آثار و کتابهای منتشر شده‌ و در دست چاپ شما بپردازیم، نگاهی بیندازیم به رشته‌ی اصلی شما که رشته‌ی شیمی است. نتیجه‌ی تحقیقات شما در مقطع دکترا چه بوده؟

دکترای شیمی من از دانشگاه پییر و ماری کوری پاریس درباره‌ی اولیگونوکلئوتیدها بوده که قطعاتی از دی‌ان‌ای (DNA) است که وارد سلول‌ها می‌کنیم که با فعال شدن آنزیمی به نام آر‌‌ان‌ای‌آز (RNAase) باعث شکستن ‌آر‌ان‌ای در سلول می‌شوند و به این ترتیب جلوی ساخته شدن پروتئینهای نامطلوب در سلول را می‌گیریم. کار تحقیقاتی من در مقطع دکترا روی پایدار کردن این اولیگونوکلئوتیدها در مقابل آنزیم‌های سلولی در فیبروبلاست‌ها و منوسیت‌ها بوده که این تحقیقات در ۲ مقاله در مجلات بیوشیمی در آمریکا چاپ شده.

با توجه به رشته‌ی تحصیلی شما و تفاوت‌های چشمگیرش با دنیای ادبیات و هنر، اصلا چطور به نوشتن داستان و شعر علاقمند شدید؟

من از بچگی که پدر و مادرم برایم کتاب‌های شعر سعدی و حافظ را می‌خواندند به شعر علاقمند بودم و از هفده سالگی تاکنون شعر می‌نویسم، اما نوشتن داستان را دیرتر شروع کردم و اول داستان کوتاه و بعد رمان و بعدها نقد ادبی، فیلم‌نامه و نمایشنامه هم نوشتم.

شما به ۷ زبان دنیا هم آشنایی دارید. آیا تاکنون آثاری هم به زبان‌های بیگانه از شما چاپ شده؟

مجموعه‌ای از اشعار من به ۷ زبان فارسی، انگلیسی، فرانسه، روسی، آلمانی، ترکی و عربی با نام «من از درخت زمان ۷ میوه چیده‌ام» در سال ۸۴ در تهران منتشر شده که اشعار غیر فارسی‌ خودم را به فارسی ترجمه‌کردم و آنها را در این مجموعه گذاشتم و در عین حال ۲ رمان به انگلیسی و ۱ رمان به فرانسه هم دارم که چاپ خواهد شد.

در کارهایتان چه سبکی را دنبال می‌کنید؟

من در نوشته‌هایم سبک‌های مختلفی را به کار بردم. در ابتدا سبک‌های کلاسیک و مدرن و بعد پست‌مدرن کار کردم. در کارهای جدیدم سعی کردم بیشتر متفاوت‌نویسی کنم و سبک هر کدام از نوشته‌هایم با نوشته‌ی دیگرم تفاوت دارد.

جز در زمینه‌های ادبی و هنری از شما مقالات علمی در زمینه‌ی فیزیک هم از شما به چاپ رسیده. این مقالات در رابطه به چه موضوعاتی هستند؟

مقاله‌ی من در زمینه‌ی فیزیک اپتیک بوده که در تحقیقاتم روی اثر حرارتی اشعه‌ی ایکس برروی آینه‌های چندلایه‌ای کار کردم. آینه‌های چند‌لایه‌ای بهتر از آینه‌های معمولی دربرابر اشعه‌ی ایکس مقاومت حرارتی دارند و ساختمانشان پایداری حرارتی بیشتری نسبت به آینه‌های معمولی نشان می‌دهد. حاصل این تحقیقات به صورت یک مقاله‌ در مجله‌ی اپتیک فرانسه چاپ شده.

جز همه‌ی اینها که اشاره کردید خانم جوانبخت شما در زمینه‌های فیلم‌نامه‌نویسی، آهنگ‌سازی و نقاشی هم دستی توانا دارید. لطفا کمی در مورد کارهایتان در این زمینه‌ها توضیح بفرمایید.

من در زمینه‌های نگارش فیلم‌نامه و نمایش‌نامه و نیز در زمینه‌های نقاشی و موسیقی هم فعالیت دارم. نقاشی و موسیقی را در مونترال یاد گرفتم. نقاشی های من به سبک های رئال، سوررئال و ابستراکت است. نقاشی های من از ۸ مارس تا ۲۲ مارس ۲۰۰۷ یعنی اسفند ماه ۸۵ در نمایشگاه بین المللی نقاشی در مونترال در معرض بازدید عموم قرار گرفت. آهنگ هم می سازم و قصد دارم آهنگ هایم را به صورت کتاب نت و همین طور با اجرای کنسرت به علاقمندان موسیقی ارائه کنم. آثار من در این ‌زمینه‌ها در کتاب جدیدم منتشر خواهد شد.

آیا در کارهایتان به غیر از کارهای فرهنگی و اجتماعی که به آن مشغول هستید و میان صحبت‌هایتان اشاره کردید، سیاست هم جایی دارد؟

من صرفا یک کشور و یک دولت را مخاطب نوشته‌هایم نمی‌دانم، چون معتقدم مشکلاتی که بشر امروز با آنها مواجه است عمومی است و در کشورهای مختلف وجود دارد. به همین دلیل با نگاهی کلی انتقاد از وضعیت جهانی دارم. البته در کتاب داستانم با نام «سراب» که در سال ۸۴ در تهران منتشر شده درباره‌ی جنگ آمریکا و عراق نوشتم و در این داستان نگاهی انتقادی به موضوع جنگ داشتم.

یکی از موضوعاتی که در یکی از مقالاتتان به آن اشاره کرده‌اید لزوم چند شغله بودن زنان است، یک مقاله‌ی اجتماعی که از شما به چاپ رسیده. به چه دلیل روی این مسئله تاکید می‌کنید؟

من معتقدم فعالیت زنان در زمینه‌های مختلف و چند شغله بودن آنها باعث پیشرفت بیشترشان در کشورها می‌شود. البته این نظر را فقط درباره‌ی زنها ندارم و فکر می‌کنم مردان هم بهتر است در زمینه‌های مختلف فعالیت کنند اما گستردگی فعالیت‌ها برای به خصوص زنها را الزامی ‌می‌دانم. آنها از این طریق مخاطبان بیشتری در حوزه‌های مختلف خواهند داشت و ضمنا آثارشان در زمینه‌های مختلف اثر مثبت روی هم خواهد گذاشت. زنانی که از همه‌ی توانایی‌هایشان استفاده کنند می‌توانند زنان پیشروی جوامع باشند و نقش مثبت در پیشرفت کشورشان داشته باشند.

به تازگی مجموعه‌ اشعاری هم از شما تحت عنوان «یادگار لحظه‌های سبز» به چاپ رسیده. آیا بعد از این مجموعه کارهای جدید دیگری هم در دست دارید؟

بعد از کتابم «یادگار لحظه‌های سبز» که شامل مجموعه‌ اشعارم بوده از من ۴ کتاب شعر و ۲ کتاب داستان در ایران چاپ شده. البته ۵ کتاب جدید هم آماده‌ی چاپ دارم. کتاب‌هایی دارم که حاوی مطالب متنوع است.. یکی از کتابهای من شامل مجموعه‌ی آهنگ‌هایی است که با نت‌های موسیقی نوشتم. کتاب دیگرم با نام «ماراتن به توان فردا» شامل ۸ داستان کوتاه، نقدهای ادبی، ترانه‌ها، فیلم‌نامه‌ها، نمایش‌نامه ها، ترجمه‌ها، نقاشی‌ها و مقالات فلسفی و همین‌طور متافیزیک ابداعی من به نام «نتیسم» بحث درباره‌ی «عقل در شبکه‌ی عادت‌ها» است. عادت‌ها اصلا در متافیزیک تا به حال بحث نشده و هیچ کسی در این مورد کار نکرده.. حتی در کتابهای انگلیسی هم شما عادت را در مبحث روانشناسی می‌توانید پیدا کنید ولی نه متافیزیک و فلسفه. تاثیر عادتها بر عقل و گسترش هستی در زمان موضوعاتی به هم مرتبط و جدید است که من در مورد آن کار کرده‌ام. از مرداد ماه امسال، سال ۸۷ منتظر صدور مجوز چاپ از طرف وزارت ارشاد در تهران برای چاپ این کتابها هستم. ۲ رمان به انگلیسی و ۱ رمان هم به فرانسه نوشتم که آنها هم در آینده منتشر خواهد شد.

* * *

فایل شنیداری مصاحبه را از [اینجا] بشنوید.

Share/Save/Bookmark

مطالب مرتبط
معرفی کتاب «یادگار لحظه‌های سبز»
وب‌سایت شخصی ترانه جوانبخت
نظرات بیان شده در این نوشته الزاماً نظرات سایت زمانه نیست.

نظرهای خوانندگان

من کتاب هفت زبانه ی ایشان را خوانده ام و دارم پر است از غلط های تایپی و نوشتاری و ... پیشنهاد می کنم ایشان به جای نوشتن به هفت زبان به زبان مادری خود و یک زبان خارجی دیگر درست بنویسند. هنر نیست که 10 زبان را در حد مکالمه یاد گرفته باشیم و با کمک فرهنگ لغات به آن زبان ها ترجمه کنیم. با تمام احترامی که برای خانم جوانبخت قائل هستم، نمی توانم از ابتدایی بودن کارهای ایشان چشم پوشی کنم. در مورد فارسی نوشتن برای تمام دنیا و یاد کردن از جنگ آمریکا در عراق و انتشار کار در تهران هم من کمی تعجب کردم!!! جای بحث در مسأله عادت ها متافیزیک نیست، بلکه روان شناسی رفتاری و روان شناسی عمومی می تواند به این مقوله بپردازد. توصیه ی مخاطب به خانم جوانبخت این است که از سرعت کار بکاهند و بر کیفیت آن بیفزایند.

-- پارسا پویا ، Oct 18, 2008

آقای پویا اولا که قرار دادن حروف زبان‌های مختلف در کتاب شعر من به ۷ زبان کاری که از عهده‌ی فرد تایپ کننده بربیاد نبوده و من ناچار شدم خودم اشکالات تایپ رو اصطلاح کنم که در چاپ دوم ویرایش خواهم کرد. ضمنا نوشتن از جنگ آمریکا و عراق تعجب برانگیز نیست. جنگ موضوعی است که به نظر من همه‌ی نویسندگان دنیا باید به اون بپردازند. در مورد متافیزیک لازم هست بگم اولا همون طور که فلسفه‌ی تاریخ داریم (که هگل به اون پرداخته) و فلسفه‌ی تاریخ از تاریخ جدا هست و همون‌طور که فلسفه‌ی زبان داریم (که ویتگنشتاین به اون پرداخته) و فلسفه‌ی زبان از زبانشناسی جدا هست پس فلسفه‌ی عادت هم داریم که از روانشناسی جدا هست. دوما عادتها و در معنای کلی‌تر گرایش به تکرار در کل هستی را من به عنوان مفهوم در فلسفه‌ام به کار برده‌ام و اگر شما در کتابهای فلسفه مطالعه کنید درخواهید یافت که عموم فلاسفه مفاهیم مختلفی رو مورد بحث در فلسفه‌ی خودشون قرار داده‌اند و زمانی که در مبحثی مفهومی مورد بحث باشه اون مبحث فلسفه هست. بنابراین به شما توصیه می‌کنم به جای ایراد گرفتن از کار من کتابهای متافیزیک رو بخونید-

-- ترانه جوانبخت ، Oct 18, 2008

فلسفه ی عادت از نظر من چیزی جز کلی گویی در مورد عادت نمی شود و راه به جایی نمی برد. پرسشی که امروز در فلسفه بسیار مطرح می شود این است که آیا اصولاً خود فلسفه کارکردی خواهد داشت و در آینده به چه شکلی و در چه مقوله هایی فلسفه ورزی خواهیم کرد، یا اصلاً مطابق آن چه رورتی می گوید فلسفه در حال حاضر تقدمی خواهد داشت، حال وصل کردن مقوله ی عادت به فلسفه خود جای تأمل دارد. مخالف چنین ترکیبی نیستم، اما در مورد کارکردپذیری و کارآیی آن شک دارم. اگر مقوله ی عادت را در قالب روان شناسی رفتاری و روان شناسی عمومی مطرح کنیم، به نتیجه های علمی تر و عینی تری می رسیم تا در متافیزیک. در قالب این علوم فضای بیشتری نیز برای بررسی چندچشم اندازی و ترکیبی موضوع خواهیم داشت!! چون در متافیزیک ما به طور کلی به این مقوله ها می پردازیم و در واقع واکای جز به جز و بررسی تجربی موارد عینی عادت در زندگی روزمره که با آن سر و کار داریم برای رسیدن به نتایج مشهود و کاربست-پذیر کم تر ممکن است. اگر بخواهیم با استدلال شما پیش برویم می شود همه ی مقولاتی را که امروز در قالب علوم تجربی مطرح است، به متافیزیک کشاند و پرسش من این است که خوب، جز غوطه خوردن در کلیات متافیزیکی به چه نتیجه ی عملی برای زندگی عینی رسیده ایم؟؟؟ از طرف دیگر به قولی، علوم تجربی و از جمله روان شناسی فرزندان متافیزیک هستند و اگر ما با این دید بخواهیم فرضاً عادت ها را زیر ذره بین متافیزیک بگذاریم، یک گام به عقب برداشته ایم یعنی به سوی مرحله ای که هنوز روان شناسی از متافیزیک استقلال حاصل نکرده بود. به هر حال من مخالف رویکرد شما نیستم، اما در امروزینگی و کارکرد عینی آن شک دارم. باید کارهای تان را در این زمینه بیشتر چاپ کنید تا ببینیم آیا استقبال می شود یا خیر. در مورد غلط های کتاب هم من کیفیت را از آنچه در دست دارم تخمین می زنم، نه براساس اتفاقی که برای تایپیست یا متن هفت زبانه افتاده است. برای شما آرزوی موفقیت دارم.

-- پارسا پویا ، Oct 19, 2008

خانم جوانبخت! گمان کنم شما که دست به‌کار نوشتن هستید از اصول اولیه‌ی نگارش همچون پرهیز از غلط مرسوم استفاده از «هست» به‌جای «است» که چندین بار در نوشته‌ی شما به‌چشم می‌خورد و نشانه‌ی نقص فاحش زبانی‌ی افراد است، آگاهید، این‌طور نیست؟

از آن‌جایی‌که اولین بار بود که نام ایشان را می‌شنیدم، سری به سایت شخصی‌ی ایشان زدم و در مروری که بر روی کارهای ایشان داشتم، چیزی جز عمق کم کیفی آثارشان به‌چشمم نخورد. هرکسی می‌تواند نوشتن، فیلم‌سازی، نقاشی، نمایش‌نامه‌نویسی و غیره را تجربه کند ولی تا زمانی که به نقد کشیده نشود و توسط داورانی معتبر تأیید نشود نمی‌توان او را «توانا» خواند و مدعی دانست. از رادیو زمانه می‌خواهم اگر منبعی حاکی از «توانا»یی‌ی ایشان در خلق آثار برجسته دارند، مثلاً اینکه در جایی یا مسابقه‌ی معتبری پذیرفته شده یا توسط منتقدی ماهر و سرشناس تحسین شده، آن‌را به عنوان منبع برای توجیه روش تنظیم سوال‌های‌شان از ایشان ذکر کنند. سوال‌های‌تان نباید گمراه‌کننده و القا‌کننده‌ی این حس باشد که ایشان فردی سرشناس و توانا هستند. مدعی‌ی چنین ادعاهایی‌بودن کار ساده‌یی‌ست. همان‌طور که جناب پویا هم گفتند، ایشان بهتر است روی حرفه‌یی که در آن تبحر بیش‌تری دارند و آینده‌یی برای‌شان متصور است تمرکز کنند تا شاید در آینده بتوانند توانایی‌شان را در آن زمینه ثابت کرده با باعث افتخار ایران و ایرانیان شوند.
موفق باشید.

-- سام ، Feb 6, 2009

کلمات محاوره را در نگارش هم به کار می‌برند. در متون ادبی و در داستان‌نویسی امروزی این مورد مشکلی در متن ایجاد نمی‌کند. این آًقایان روزنامه‌خوان نیستند چون اگر روزنامه‌های کثیرالانتشار در ایران را بخوانند می‌بینند که نقد آثار من توسط منتقدان در این روزنامه‌ها چاپ شده است. سرشناسی و توانایی هم موردی است که در مصاحبه تلویزیون کانادا و رادیوها درباره من مطرح شده و من خودم آن را مطرح نکرده‌ام. وقتی دیگران در تلویزیون و رادیو آن را مطرح می‌کنند یعنی چیزی را دیده‌اند و استنباط کرده‌اند که نظر خودشان است و البته اگر این آقای پویا و سام هم توانایی‌های مرا دارند حتما سایت به ۷ زبان درست کنند و در آن در ۱۰ زمینه مختلف مطلب بنویسند و در صورتی که توانایی‌هایشان را به دیگران اثبات کنند تلویزیون‌ها و رادیوها با آنها هم مصاحبه خواهند کرد. من جای هیچ کسی را تنگ نکرده‌ام اما متاسفانه کسانی که اهل تلاش و کوشش نیستند به جای آن که از خودشان به دلیل کم‌کاری هایشان انتقاد کنند دهان به انتقاد از من گشوده‌اند. من در همه زمینه‌ها تلاش می‌کنم. این مورد نباید مورد انتقاد برخی آقایان باشد. به جای این انتقادها از خودشان انتقاد کنند که تلاشی نمی‌کنند.

-- ترانه جوانبخت ، Feb 12, 2009

امروزه در نوشتار استفاده از کلمات محاوره متدوال است و مشکلی ایجاد نمی‌کند. نقد آثار من توسط منتفدین در روزنامه‌های کثیرالانتشار چاپ شده. اگر به قول آقای سام همه از توانایی‌های یکسان برخوردارند و مدعی چنین ادعاهایی بودن کار ساده‌ای است به زعم ایشان همه می‌توانند خلاقیت در حوزه‌های مختلف از خودشان نشان دهند یعنی همه می‌توانند به ۷ زبان شعر بنویسند و در ۱۰ حوزه مختلف آثاری خلق کنند. این همه که آقای سام می‌گوید را معرفی کند تا دیگران هم بشناسند. داشتن توانایی و سرشناسی با نقد آثار در نشریات و مصاحبه در رادیوها و تلیویزیون‌ها مشخص می‌شود. شما هم اگر تلاش کنید و آثاری که مورد توجه منتقدان باشد خلق کنید نقد آثار شما هم در نشریات توسط منتقدان چاپ خواهد شد. به جای آن که به من بگویید تلاش نکن خودتان تلاش کنید. ایران ما به تلاش و کوشش ایرانیان نیاز دارد.

-- ترانه جوانبخت ، Feb 14, 2009

نظر بدهید

(نظر شما پس از تایید دبیر وب‌سایت منتشر می‌شود.)
-لطفا به زبان فارسی کامنت بگذارید.
برای نوشتن به زبان فارسی می توانید از ادیتور زمانه استفاده کنید.
-کامنتهایی که حاوی اتهام، توهین و یا حمله شخصی باشد هرز محسوب می شود و منتشر نخواهد شد.


(نشانی ایمیل‌تان نزد ما مانده، منتشر نمی‌شود)